Güneşin kendini iyiden iyiye hissettirdiği günlerdeyiz. Peki güneşten savunucu ürünleri nasıl seçmeliyiz? Sıhhatli bronzlaşma diye bir şey olası mü? Güneşten doğru yararlanmamızın altın kaideleri nelerdir? Ceyda Erenoğlu, HT Magazin'deki köşesinde A'dan Z'ye güneş ve cilt sıhhatini kaleme aldı. Güneşin tüm yakıcılığıyla kendini gösterdiği yaz ayları ciddi rizikoları beraberinde getirirken, vücudumuz için eşsiz D vitamini başta olmak üzere fiziksel ve zihni pek çok açıdan da fırsatlar sunuyor. ‘Doğru güneşlenme’ ile ilgili pek çok değişik görüşün olmasıysa kafaları ister istemez karıştırıyor. Cilt ve Zührevi Hastalıklar Uzmanı Prof. Dr. Serap Utaş, çocuklarımızı ve kendimizi güneşin zarar veren ışınlarından savunmada dikkat edilecek başlıca şeyin bilhassa güneş ışınlarının en dik olduğu 10.00-14.00 saatleri arasında güneşten kaçınmak olduğunu söylüyor. Utaş, “Dışarıda olduğumuz saatlerde gölgede durmak seçenek edilmeli” diyor.

"ÖZELLİKLE ÇOCUKLAR GÜNEŞTEN SAVUNMALI"
Küçüklük çağında, 1 veyahut daha fazla su kabarcıklı güneş yanığının kişinin melanom denilen bir tip cilt kanseri geliştirme ihtimalini 2 kattan fazla artırdığına dikkat çeken Prof. Dr. Utaş, ilave ediyor: “Kişiler tüm hayatları süresince alacakları toplam UV’nin yüzde 50’sine hayatlarının ilk 20 seneninde maruz kalır. Özellikle çocukların güneşten savunması, ileri yaşlarda gelişebilecek deri kanserlerinin önlenmesi açısından çok ehemmiyetlidir. 6 aydan küçük bebeklerin uzun müddetli dolaysız güneş maruziyetinden savunması, 6 aydan sonraysa yüksek savunma etmenli ürünlerle savunmaları gerekir. Güneşten savunucuların yanı sıra şapka, savunucu elbiseler, gözlük gibi ilave tedbirlerin alınması her yaş grubu için gereklidir.”

"GÜNEŞ YANIKLARI, DERİ KANSERLERİ AÇISINDAN RİZİKOLU!"

Dünyada melanom ve melanom dışı deri kanserleri sıklığının gittikçe arttığını ve ölümlere kapı aralayabildiğini söyleyen Prof. Dr. Utaş, ilave ediyor: Güzel görünüm ve sıhhatli olduğu düşünülerek bronzlaşmak emeliyle uzun müddetli güneş ışınlarına maruziyet veya solaryumlara girilmesi deri kanseri rizikonunu artırmaktadır. Deri kanserlerinin önlenebilen riziko etmenlerinin başında savunmasız güneş maruziyeti gelir. Özellikle küçüklük ve ergenlik dönemindeki güneş yanıkları, ileride gelişebilecek deri kanserleri açısından çok risklidir. Güneşten savunucuların düzenli olarak kullanılmasıyla DNA hasarı azalacağı için cilt kanseri lideri vaziyetler ve bir takım cilt kanserleri net olarak önlenebilmektedir. Düzenli kullanım ayrı olarak derinin yaşlanma belirtilerini de önler.”

GÜNEŞTEN SAVUNUCULAR NASIL UYGULANMALI?
- Güneşten savunucular, dışarı çıkmadan 30 dakika önce sürülmeli ve 2-4 saatte bir yenilenmelidir
- Denizde, suda uzun müddet kalınacağı dönemlerde suya dayanıklı yöntemler seçenek edilmelidir.
- Güneşten savunucular yüzme, aşırı etkinlik ve havluyla kurulanma sonrası tekrar uygulanmalıdır.
- Güneşten savunucuların tesirli olabilmesi için bol miktarda kullanımları çok ehemmiyetlidir. İdeal olarak kremler santimetrekareye 2 mg olacak şekilde cilde sürülmelidir. Bu miktar yalnızca yüz dikkate alındığında kabaca 1/3 çay kaşığı kadardır. Bu miktarın dörtte biri sürüldüğünde, ürünün savunuculuğu 8 kat düşmektedir. Bu yüzden güneş gören yerler için yeterli miktarda güneş- ten savunucu kullanılması ve bunun dışarı çıkıldığı anda değil, 20-30 dakika önce yapılması gereklidir.
- Güneşten savunucular, güneşte kalma müddetini uzatabilmek için kullanılmamalıdır.

"BRONZLUK, BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ ZAYIFLATIR"

Sıhhatli bronzlaşmanın netlikle olası olmadığını belirten Prof. Dr. Serap Utaş, bunun nedenini şöyle izah ediyor: 
“Bronzluk, derinin DNA hasarına karşı verdiği stres yanıtıdır. Bağışıklık sistemini zayıflatır ve kanser rizikonunu artırır. Bronzlaşmayla, melanoma ve melanoma dışı cilt kanserleri riskindeki artışın ilişkili olduğu gösterilmiştir.

"KESİNLİKLE ŞAPKA VE GÖZLÜK KULLANILMALI"

“Güneş ışınlarına maruz kaldığımız sürece özellikle yüzde koyu renkli lekeler oluşur. Bu lekeler rehabilitasyonla geçse veya azalsa dahi, güneşe maruz kalındığında yine oluşmakta ve renk giderek koyulaşıp kalıcı hale gelebilmektedir” diyen Prof. Dr. Serap Utaş, kırışıklığı, lekelenmeyi ve cildin erken yaşlanmasını önlemek için güneşten savunucuların düzenli kullanımının ehemmiyetine dikkat çekiyor.

“Derimizde yaşlanmaya sebep olan etmenlerin başında güneş ışınları gelir. Güneşten savunursak daha geç yaşlanırız” diyen Utaş, ilave ediyor: “Kesinlikle şapka ve gözlük kullanılmalı.”

GÜNEŞ KREMİ SEÇERKEN NELERE DİKKAT ETMELİYİZ?

- Güneş kremi seçimi, yaşa ve deri tipine göre yapılmalıdır. Bebeklerde ve gebelerde fiziksel filtre içeren güneşten 
savunucular kullanılmalıdır.
- Açık tenli, renkli gözlü, sarışın veya kızıl-çilli cilt yapısına sahip kişiler daha yüksek savunma etkenli savunucu kullanmalıdır.
- Cildi yağlı olanlar jel veya yağsız ve su bazlı ürünleri, cildi kuru olanlar krem bazlı ürünleri seçebilir.
- Vücut savunmasında sprey ürünlerin kullanımı daha pratik olabilir. Suya dayanıklı ürünler, terleyince ve suda etkinliklerini daha uzun devam ettirebilir.
- Hem UVA hem de UVB ışınlarına karşı savunma sağlayan geniş spektrumlu ürünler seçilmelidir.
- Vasati güneş alan yerlerde kışın SPF 15 kullanımı yeterli olsa da yazın bu değer yetersiz kalır. Yazın en az 30 savunma etkenli kremler kullanılmalıdır. Çok açık tenli, renkli gözlü ve hemen yanan kişilerin SPF 50 etkenli savunucu kullanmaları daha uygundur.